Een van de voornaamste instrumentale muzikale vormen is ongetwijfeld de sonate. De formele betekenis van het begrip “sonate”, dat afgeleid is van het Italiaanse woord “sonare” (“klinken” of “spelen”), is in de loop der jaren flink veranderd. Meer informatie over de ontwikkeling van de sonate en een groot aanbod van de barok tot nu vind je hier!
Het begrip “sonate” ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw en werd gebruikt voor verschillende vormen van instrumentale composities voor twee of meer instrumenten. Zo zou er beter onderscheid gemaakt kunnen worden tussen deze stukken en solowerken voor toetsinstrumenten, of stukken met zang, zoals cantates.
De baroksonate onderscheidt zich vooral van de klassieke sonate door het grotere aantal delen (vier of meer), waarbij snelle en langzame tempi zich regelmatig afwisselen. De baroksonate kan ruwweg in twee vormen worden onderverdeeld:
Sonata da camera (“Kamersonate”) – deze vorm heeft een licht danskarakter en is de voorloper van de barokke danssuite.
Sonata da chiesa (“Kerksonate”) – is in de regel vierdelig, waarbij elk deel afwisselend langzaam of snel is. De delen zijn niet gebaseerd op dansritmes
Afhankelijk van de grootte van de bezetting kunnen baroksonates verder onderverdeeld worden in solosonates voor één instrument (meestal viool) en basso continuo en triosonates voor twee solo-instrumenten en basso continuo.
Een bekende componist van sonates is de Italiaan Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zowel de sonata da chiesas van Corelli als de sonata da cameras van Corelli zijn tegenwoordig nog altijd zeer geliefd bij zowel muzikanten als publiek.
Tussen de 17e en de 18e eeuw ontwikkelde de sonata da chiesa zich langzaam tot een vorm die tegenwoordig bekend staat als Napolitaanse ouverture, waarbij het inleidende langzame deel verdween en een driedelige vorm ontstond die qua tempostructuur van de verschillende delen (snel-langzaam-snel) niet alleen een basis vormde voor de klassieke sonate, maar ook voor veel andere muzikale vormen.
De Italiaanse componist Domenico Scarlatti (1685 - 1757) leverde in deze tijd een belangrijke bijdrage aan het formele ontstaan van de sonate. De sonates van Scarlatti werden over het algemeen geschreven in de oude sonatevorm: een eendelige compositie met twee contrasterende thema’s.
Tijdens het classicisme (1750- 1800) ontwikkelde de sonate zich verder. In deze tijd werd het begrip “sonate” hoofdzakelijk voor pianosonates, of sonates voor een solo-instrument met pianobegeleiding gebruikt. In de basis bestaat een klassieke sonate uit drie (soms vier) delen, waarbij het eerste (snelle) deel in de “sonatevorm” geschreven is; het tweede deel een langzaam karakter heeft en het derde deel in de regel weer snel is en allerlei muzikale vormen kan aannemen.
In een vierdelige sonate wordt doorgaans voor het laatste deel nog een dans in de vorm van een menuet of scherzo toegevoegd. De grootste bloeiperiode voor de sonate kwam voort uit de werken van drie componisten van de (eerste) Weense school: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. Een van de meest bekende sonates uit deze tijd is de Mondscheinsonate van Beethoven
voor: 2 melodie instrumenten (c/bes/es), harmonieorkest
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 588281
Slipcase edition
ABRSM Signature
voor: Piano
3 muziekboeken, CD
Artikelnr.: 554178
Tschechische Barockmusik 35
voor: Trompete, 2 ZINK (OB), Streicher, Basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 133934
voor: Viool, viola da gamba, klavecimbel
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 467011
op.101
voor: Piano
Artikelnr.: 153825
voor: Viool, piano
Artikelnr.: 401538
(1955–1963)
Formant 1 – Antiphonie
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 776842
3. Folge
Haydn Gesamtausgabe, Reihe XVIII, Band 3
voor: Piano
Partituur (hardcover, Urtext)
Artikelnr.: 745373
Critical Commentary
voor: Piano
Boek (kritisch rapport)
Artikelnr.: 690283
Six Sonatas for Flute and Continuo
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 674109
(Urtext)
voor: Viool, piano
Piano-partituur, solopartijen
Artikelnr.: 401527
Hallische Händel-Ausgabe (HHA) IV/10,1
Hardcover
voor: 2 violen, basso continuo
Partituur, losse partijen (Urtext)
Artikelnr.: 580824
Beethoven's Last Piano Sonatas 2
An Edition with Elucidation
voor: Piano
Boek (hardcover)
Artikelnr.: 888235
Beethoven's Last Piano Sonatas 3
An Edition with Elucidation
voor: Piano
Boek (hardcover)
Artikelnr.: 888072
Wiener Edition Alter Musik
Partituur
Artikelnr.: 565593
zusammen mit Johann Heinrich Schmelzer ca. 120 Seiten
Partituur
Artikelnr.: 310561
EMB Urtext
voor: Piano [klavecimbel]
4 muziekboeken (Urtext)
Artikelnr.: 1162474
Denkmäler rheinischer Musik Bd. 35
voor: Piano
Bladmuziek, CD
Artikelnr.: 1198954
voor: 3 Trompete, 2 ZINK (OB) 3 Violinen, 2 Viole, Violoncello, Kontrabass Basso continuo
Partituur
Artikelnr.: 186161
Tschechische Barockmusik 36
voor: Trompete, 2 ZINK Orgel / Klavier
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 137088
Klassik
voor: 10 Wind Instruments
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 133562
Wiener Edition Alter Musik
Partituur
Artikelnr.: 310558
Le Pupitre - Heugel
voor: 2 Violins, Cello and Organ [or Harpsichord]
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 268162
Denkmaeler Der Musik In Salzburg Bd 14
voor: Viool, basso continuo
Artikelnr.: 561971
Faksimile nach dem Autograph der Paul Sacher Stiftung, Basel
Mit einem Kommentar (deutsch/englisch) von Stefan Drees
Meisterwerke der Musik im Faksimile 26
voor: Viool
Partituur (facsimile, hardcover)
Artikelnr.: 772097
Sonatas Nos. 1–50
Bärenreiter Urtext
voor: Piano
4 muziekboeken (Urtext)
Artikelnr.: 673609
Wolfgang Amadeus Mozart. Neue Ausgabe sämtlicher Werke (NMA) IX/25/1 (Gesamtausgabe, Sammelband, Urtextausgabe) (Complete uitgave, Collection, Urtext)
voor: Piano
Bladmuziek (hardcover)
Artikelnr.: 116424
Facsimile of the Draft Score and Paul Sacher's Annotated Full Score Copy
voor: 2 piano's, slagwerk
Partituur (facsimile, hardcover)
Artikelnr.: 683631
Horn & Trombone Duet
voor: F Horn, Trombone & String Orchestra
Bladmuziek
Artikelnr.: 596641
Hardcover
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 930359
Style, Structure, Performance
voor: Viool
Boek (hardcover)
Artikelnr.: 863896
Orgelwerke, Band 7
Johann Sebastian Bach. Neue Ausgabe sämtlicher Werke (NBA) IV/7
voor: Orgel
Gesamtausgabe, Spielpartitur, Sammelband, Urtextausgabe
Artikelnr.: 460158
Hallische Händel-Ausgabe (HHA) IV/4
voor: Viool, basso continuo
Gesamtausgabe, Spielpartitur, Stimme, Urtextausgabe, Sammelband
Artikelnr.: 601498
Beethoven Gesamtausgabe, Abteilung VII, Band 3
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 745361
2 Horns Solo
voor: 2 F Horns & Orchestra
Bladmuziek
Artikelnr.: 596642
Partitura
voor: Symfonieorkest
Partituur
Artikelnr.: 259324
1. Folge
Gesamtausgabe Reihe XVIII Band 1
voor: Piano
Partituur (hardcover, Urtext)
Artikelnr.: 216976
Wolfgang Amadeus Mozart. Neue Ausgabe sämtlicher Werke (NMA) IX/25/2 (Gesamtausgabe, Sammelband, Urtextausgabe) (Complete uitgave, Collection, Urtext)
voor: Piano
Bladmuziek (hardcover)
Artikelnr.: 116425
Beethoven Gesamtausgabe, Abteilung VII, Band 3
voor: Piano
Bladmuziek (hardcover, Urtext)
Artikelnr.: 745362
Edizione critica [Opera Omnia - Vol. 5]
voor: Viool [cello], basso continuo
Bladmuziek (hardcover)
Artikelnr.: 277216
4 Sonaten für Flauto dolce und Bc, 7 Sonaten für Flauto traverso und Bc. Die beigelegte Flötenstimme bietet auch den nicht ausgesetzten Bc-Part
Hallische Händel-Ausgabe (HHA) IV/3
voor: Alt-Blockflöte, Flöte, Basso continuo
Gesamtausgabe, Spielpartitur, Stimme, Urtextausgabe, Sammelband
Artikelnr.: 193112
Hybrid Edition Abteilung 1 Bd 2
voor: Orgel
Artikelnr.: 277255
Per 2 Violini, Violoncello E Contrabbasso - Ed. Critica M. Giuggioli
voor: 2 Violins, Cello, Contra Bass
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 642837
Hanns Eisler Complete Edition (HEGA) Serie IV/10
voor: Piano
Bladmuziek (hardcover)
Artikelnr.: 657983
voor: VL KLAV CD (11)
Bladmuziek, online audio
Artikelnr.: 615820
Band 1 Carl Maria von Weber - Sämtliche Werke
Serie VI: Kammermusik - Partitur und Kritischer Bericht
voor: Viool, cello, piano (piano trio)
Partituur (hardcover)
Artikelnr.: 655408
voor: ENSEMBLE BC
15 BDE
Artikelnr.: 490615
Sonatas, appendix: variants
Halle Handel Edition (HHA) IV/10,2
Bärenreiter Urtext
voor: 2 violen, basso continuo
Partituur (hardcover), losse partijen
Artikelnr.: 184694