Een van de voornaamste instrumentale muzikale vormen is ongetwijfeld de sonate. De formele betekenis van het begrip “sonate”, dat afgeleid is van het Italiaanse woord “sonare” (“klinken” of “spelen”), is in de loop der jaren flink veranderd. Meer informatie over de ontwikkeling van de sonate en een groot aanbod van de barok tot nu vind je hier!
Het begrip “sonate” ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw en werd gebruikt voor verschillende vormen van instrumentale composities voor twee of meer instrumenten. Zo zou er beter onderscheid gemaakt kunnen worden tussen deze stukken en solowerken voor toetsinstrumenten, of stukken met zang, zoals cantates.
De baroksonate onderscheidt zich vooral van de klassieke sonate door het grotere aantal delen (vier of meer), waarbij snelle en langzame tempi zich regelmatig afwisselen. De baroksonate kan ruwweg in twee vormen worden onderverdeeld:
Sonata da camera (“Kamersonate”) – deze vorm heeft een licht danskarakter en is de voorloper van de barokke danssuite.
Sonata da chiesa (“Kerksonate”) – is in de regel vierdelig, waarbij elk deel afwisselend langzaam of snel is. De delen zijn niet gebaseerd op dansritmes
Afhankelijk van de grootte van de bezetting kunnen baroksonates verder onderverdeeld worden in solosonates voor één instrument (meestal viool) en basso continuo en triosonates voor twee solo-instrumenten en basso continuo.
Een bekende componist van sonates is de Italiaan Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zowel de sonata da chiesas van Corelli als de sonata da cameras van Corelli zijn tegenwoordig nog altijd zeer geliefd bij zowel muzikanten als publiek.
Tussen de 17e en de 18e eeuw ontwikkelde de sonata da chiesa zich langzaam tot een vorm die tegenwoordig bekend staat als Napolitaanse ouverture, waarbij het inleidende langzame deel verdween en een driedelige vorm ontstond die qua tempostructuur van de verschillende delen (snel-langzaam-snel) niet alleen een basis vormde voor de klassieke sonate, maar ook voor veel andere muzikale vormen.
De Italiaanse componist Domenico Scarlatti (1685 - 1757) leverde in deze tijd een belangrijke bijdrage aan het formele ontstaan van de sonate. De sonates van Scarlatti werden over het algemeen geschreven in de oude sonatevorm: een eendelige compositie met twee contrasterende thema’s.
Tijdens het classicisme (1750- 1800) ontwikkelde de sonate zich verder. In deze tijd werd het begrip “sonate” hoofdzakelijk voor pianosonates, of sonates voor een solo-instrument met pianobegeleiding gebruikt. In de basis bestaat een klassieke sonate uit drie (soms vier) delen, waarbij het eerste (snelle) deel in de “sonatevorm” geschreven is; het tweede deel een langzaam karakter heeft en het derde deel in de regel weer snel is en allerlei muzikale vormen kan aannemen.
In een vierdelige sonate wordt doorgaans voor het laatste deel nog een dans in de vorm van een menuet of scherzo toegevoegd. De grootste bloeiperiode voor de sonate kwam voort uit de werken van drie componisten van de (eerste) Weense school: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. Een van de meest bekende sonates uit deze tijd is de Mondscheinsonate van Beethoven
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 930508
voor: Dwarsfluit, orgel
Orgelpartituur, solopartij
Artikelnr.: 1660422
Nach dem Urtext
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 754112
Mozart / Haydn / J.Chr. Bach / Häßler / Wolf
voor: Piano 4-handig
Bladmuziek
Artikelnr.: 756814
voor: 3 cello's, contrabas
Partituur, partijenset
Artikelnr.: 1658263
Edition Schott
voor: Viool, basso continuo
Bladmuziek
Artikelnr.: 749983
op. 2/4
voor: Streichorchester und Cembalo
Partituur
Artikelnr.: 754384
BWV 1033
für Flöte und Basso continuo
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Partituur, losse partijen (pdf download)
Artikelnr.: 2004
voor: Piano [klavecimbel]
Bladmuziek
Artikelnr.: 734244
from: 10 easy Sonatas
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 751037
Edition Schott
voor: Viool, basso continuo
Bladmuziek
Artikelnr.: 734027
op. 138/2
voor: Dwarsfluit, piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 761594
für Bassgambe (Violoncello/Violone) und Basso continuo
Collegium Musicum - Kölner Reihe Alter Musik
voor: Viola da gamba [cello], basso continuo
Speelpartituur, partij
Artikelnr.: 679211
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 930717
Die Trompetenklasse VI
voor: Trompet (bes), piano [orgel]
Piano-partituur, solopartij (verzameling)
Artikelnr.: 775006
voor: Gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 726363
Allegro, Rondo grazioso
voor: Cello, piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 731709
en un mouvement
voor: Altviool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 344143
Edition Schott
voor: Altblokfluit, basso continuo
Bladmuziek
Artikelnr.: 749692
op. 110
voor: Klarinet
Bladmuziek
Artikelnr.: 732979
TWV 40:120
für zwei Flöten oder Violinen
voor: 2 dwarsfluiten [violen]
Speelpartituur (pdf download)
Artikelnr.: 2142
Edition Schott
voor: Alt-Blockflöte (Flöte, Violine, Oboe) und Basso continuo; Violoncello (Viola da gamba) ad libitum
Bladmuziek
Artikelnr.: 732950
voor: Gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 726362
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 740591
für Orgel
Frutti Musicali
voor: Orgel
Bladmuziek
Artikelnr.: 673616
"Fantasy"
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 748908
voor: Gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 726361
B minor and G minor
voor: Hobo [dwarsfluit/viool], basso continuo
Bladmuziek
Artikelnr.: 749581
"Sonatine"
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 754063
No. 1 F Major and No. 4 G Minor
voor: Cello, basso continuo
Bladmuziek
Artikelnr.: 737043
op. 12/1
voor: Viool, piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 723869
B minor
voor: Viool, basso continuo
Bladmuziek
Artikelnr.: 726051
Nach dem Urtext
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 731317
voor: Gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 738181
Edition Schott
voor: Dwarsfluit, piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 730702
Edition Schott
voor: Dwarsfluit, piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 747659
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 723144
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 930434
für Viola da gamba (Bc ad lib) (Bc nicht ausgesetzt)
voor: Viola da gamba, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 663925
op. 5
voor: Violine und Cembalo (Klavier); Violoncello (Viola da gamba) ad lib.
Bladmuziek
Artikelnr.: 725017
Nach dem Urtext
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 748910
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 931567
voor: TRP-C POS (FAG) ORG
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 488921
voor: Fagot, piano
Artikelnr.: 475543
voor: Flöte VA
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 187389
voor: Dwarsfluit, piano
Artikelnr.: 442647
voor: 2 VL (BFL) VC BC
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 193223
voor: Viool, viola da gamba, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 476597