Een van de voornaamste instrumentale muzikale vormen is ongetwijfeld de sonate. De formele betekenis van het begrip “sonate”, dat afgeleid is van het Italiaanse woord “sonare” (“klinken” of “spelen”), is in de loop der jaren flink veranderd. Meer informatie over de ontwikkeling van de sonate en een groot aanbod van de barok tot nu vind je hier!
Het begrip “sonate” ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw en werd gebruikt voor verschillende vormen van instrumentale composities voor twee of meer instrumenten. Zo zou er beter onderscheid gemaakt kunnen worden tussen deze stukken en solowerken voor toetsinstrumenten, of stukken met zang, zoals cantates.
De baroksonate onderscheidt zich vooral van de klassieke sonate door het grotere aantal delen (vier of meer), waarbij snelle en langzame tempi zich regelmatig afwisselen. De baroksonate kan ruwweg in twee vormen worden onderverdeeld:
Sonata da camera (“Kamersonate”) – deze vorm heeft een licht danskarakter en is de voorloper van de barokke danssuite.
Sonata da chiesa (“Kerksonate”) – is in de regel vierdelig, waarbij elk deel afwisselend langzaam of snel is. De delen zijn niet gebaseerd op dansritmes
Afhankelijk van de grootte van de bezetting kunnen baroksonates verder onderverdeeld worden in solosonates voor één instrument (meestal viool) en basso continuo en triosonates voor twee solo-instrumenten en basso continuo.
Een bekende componist van sonates is de Italiaan Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zowel de sonata da chiesas van Corelli als de sonata da cameras van Corelli zijn tegenwoordig nog altijd zeer geliefd bij zowel muzikanten als publiek.
Tussen de 17e en de 18e eeuw ontwikkelde de sonata da chiesa zich langzaam tot een vorm die tegenwoordig bekend staat als Napolitaanse ouverture, waarbij het inleidende langzame deel verdween en een driedelige vorm ontstond die qua tempostructuur van de verschillende delen (snel-langzaam-snel) niet alleen een basis vormde voor de klassieke sonate, maar ook voor veel andere muzikale vormen.
De Italiaanse componist Domenico Scarlatti (1685 - 1757) leverde in deze tijd een belangrijke bijdrage aan het formele ontstaan van de sonate. De sonates van Scarlatti werden over het algemeen geschreven in de oude sonatevorm: een eendelige compositie met twee contrasterende thema’s.
Tijdens het classicisme (1750- 1800) ontwikkelde de sonate zich verder. In deze tijd werd het begrip “sonate” hoofdzakelijk voor pianosonates, of sonates voor een solo-instrument met pianobegeleiding gebruikt. In de basis bestaat een klassieke sonate uit drie (soms vier) delen, waarbij het eerste (snelle) deel in de “sonatevorm” geschreven is; het tweede deel een langzaam karakter heeft en het derde deel in de regel weer snel is en allerlei muzikale vormen kan aannemen.
In een vierdelige sonate wordt doorgaans voor het laatste deel nog een dans in de vorm van een menuet of scherzo toegevoegd. De grootste bloeiperiode voor de sonate kwam voort uit de werken van drie componisten van de (eerste) Weense school: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. Een van de meest bekende sonates uit deze tijd is de Mondscheinsonate van Beethoven
Alan Gray (1855-1935)
voor: Orgel
Bladmuziek
Artikelnr.: 1316866
voor: Fagot, cello
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 1215568
Edited from the first edition
voor: 2 altviolen, cello
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 1215464
Denkmäler rheinischer Musik Bd. 35
voor: Piano
Bladmuziek, CD
Artikelnr.: 1198954
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 1209844
6 sonatas
Early Music
voor: 2 altblokfluiten (duo)
Speelpartituur
Artikelnr.: 1209633
Early Music
voor: 2 altblokfluiten (duo)
Speelpartituur
Artikelnr.: 1209634
voor: Gitaar
Partituur
Artikelnr.: 390820
"Schwedische Sonate"
UELZENER KUHLAU-EDITION 49
voor: Dwarsfluit, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1161292
"KLassische"
UELZENER KUHLAU-EDITION 53
voor: Dwarsfluit, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1161296
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 1043050
A Handbook for Performers
Boek (softcover)
Artikelnr.: 920752
Raccolta di sonate e studi di autori classici
voor: Gitaar
Partituur
Artikelnr.: 1044060
voor: Klavecimbel [orgel]
Partituur
Artikelnr.: 1044061
voor: Klavecimbel
Bladmuziek
Artikelnr.: 1044020
Do
voor: Piano
Partituur
Artikelnr.: 1031508
Bärenreiter Urtext
voor: Dwarsfluit, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 1026689
with marked and unmarked string part
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij (Urtext)
Artikelnr.: 796412
Dowani 3 Tempi Play Along
voor: Klarinet, piano
Pianopartituur, solopartij, online audio (playback)
Artikelnr.: 1031339
Op. 74
voor: Piano 4-handig
Bladmuziek
Artikelnr.: 1027111
Le Sonate tra l'op. 53 e l'op. 81a
Boek
Artikelnr.: 1027146
(M.S. 83)
voor: Viool
Bladmuziek
Artikelnr.: 1024909
from "The 12th Room for Solo" Piano (2015)
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 796888
Newly Revised Edition
voor: Altviool, piano
2 speelpartituren
Artikelnr.: 1024425
XIIX Canons melodieux ou VI. Sonates en Duo
voor: 2 viole da gamba
Speelpartitur, losse partij
Artikelnr.: 1023019
Neun Sonaten
(Innsbruck 1659)
voor: 3 viole da gamba
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 1022729
voor: 2 blokfluiten (AB)
Speelpartituur
Artikelnr.: 1022515
Minghén dal Viulunzèl
voor: Cello, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 1022010
op. 6, op. 45, op. 46
Schirmer Library of Classics Volume 2033
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 1021514
BWV 1019
voor: Viool, piano [klavecimbel]
Piano-uittreksel
Artikelnr.: 1020854
BWV 1015
voor: Viool, piano [klavecimbel]
Piano-uittreksel
Artikelnr.: 1020844
BWV 1014
voor: Viool, piano [klavecimbel]
Piano-uittreksel
Artikelnr.: 1020841
BWV 1018
voor: Viool, piano [klavecimbel]
Piano-uittreksel
Artikelnr.: 1020852
BWV 1016
voor: Viool, piano [klavecimbel]
Piano-uittreksel
Artikelnr.: 1020846
BWV 1017
voor: Viool, piano [klavecimbel]
Piano-uittreksel
Artikelnr.: 1020848
voor: Altblokfluit [fluit/hobo/viool], gitaar
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 1017952
Neun Sonaten
(Innsbruck 1659)
voor: 3 viole da gamba
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 1020286
Reprint der Erstausgabe
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1020063
from "Der getreue Music-Meister" TWV 41:B3
Dowani 3 Tempi Play Along
voor: Altblokfluit, basso continuo
Pianopartituur, solopartij, online audio (playback)
Artikelnr.: 1019212
voor: Klassieke gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 1018373
voor: Harp
Bladmuziek
Artikelnr.: 1018333
voor: Klassieke gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 1018379
voor: Gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 1018386
voor: Gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 1018357
voor: Gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 1018376
voor: Gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 1018365
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 1018312
voor: Gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 1018311